Gerardimontium
Geraardsbergse vereniging voor lokale geschiedenis
Gerardimontium
Geraardsbergse vereniging voor lokale geschiedenis
Het Brevier van Geraardsbergen in de ban van Adriaan
In dit artikel gaat dr. Vanwijnsberghe dieper in op de belangrijke plaats van Adrianus van Nicomedië, patroonheilige van de abdij, in het vierde deel van het Brevier, het hoogtepunt van dit uniek handschrift.
Bekende en onbekende Geraardsbergenaren
John Emil Van Lil, Boerenzoon uit Schendelbeke, lekenhelper in de leprozenkolonie in Molokai in Hawaï Pater Damiaan is ooit uitgeroepen tot historisch bekendste Vlaming. Minder bekend is dat ook een emigrant uit Schendelbeke zeer verdienstelijk.
Verzet en verraad in Ophasselt
Over de schimmige scheidingslijn tussen verzet en verraad.
“Omdat ze nooit mogen vergeten worden” Julien Smoes en Georges Beernaert.
Op Allerheiligen en Allerzielen herdenken we onze overleden dierbaren. Op 11 november herdenken we niet alleen het einde van de Eerste Wereldoorlog, maar ook al onze gesneuvelde soldaten uit de twee oorlogen. In deze reeks
belichten we overleden soldaten uit Geraardsbergen en deelgemeenten.
Nieuwe straatnamen: ZIJPVELD (Ophasselt)
Het Raspaillebos: doorbomen op het historisch bosbeheer (deel 3)
In dit laatste deel van het drieluik met betrekking tot het historisch beheer van het Raspaillebos plaatsen we de inhoud van beide vorige artikels (1,2) in een bredere context door ze enerzijds aan te vullen met extra informatie over het historisch bosbeheer, anderzijds door ze in een ruimer geografisch perspectief te plaatsen. We ronden het drieluik af met een blik door de historischecologische bril.
De gemeenteraadsverkiezingen en hun impact op het leven in Moerbeke 1830-1977
Deel 5: De periode van grote strijd tussen de partijen 1946-1970
In het verhaal over de politieke geschiedenis van Moerbeke zijn we beland bij de periode na de tweede wereldoorlog. In Moerbeke een zeer onrustig tijdperk waarbij telkens de vijf strekkingen, alleen of in kartel, soms gesplitst, aan bod komen.
Het Geschiedkundig treffen van 19/11/2023 was op zijn minst gezegd, een geweldig succes te noemen. Een overvolle zaal genoot van de boekvoorstelling van ons laatste nieuwe boek over de gewezen Geraardsbergse brouwerij Concordia. Dit werd gesmaakt zeker zo goed als het bier destijds.
Dit succes heeft er ook voor gezorgd dat we nu al moeten melden dat het boek ei zo na uitverkocht is.
Voorlopig stoppen we de nabestellingen. Als na het ophalen leveren en versturen van de al betaalde boeken er nog enkele ter beschikking zijn zullen we dit via de binnenkrant van ons tijdschrift in eerste instantie aan onze leden laten weten.
Met dit boek krijg je meer inzicht in de geschiedenis van de brouwerij en ontdek je de kritieke momenten in het bestaan van de vennootschap.
Zondag 19 november 2023 om 10:30 vindt het 26e Geschiedkundig Treffen plaats in Willa Wilson.
Op het programma staat de voorstelling van het boek “CONCORDIA Met een verleden, maar geen toekomst (1923-1982)” door de Dirck Surdiacourt. gevolgd door een receptie.
Het boek is er eveneens te verkrijgen.
Het Brevier van Geraardsbergen
Met de volledige digitalisering en een tentoonstelling in Geraardsbergen krijgt dit topstuk uit de Sint-Adriaansabdij eindelijk de aandacht die het verdient. Wat maakt dit werk zo bijzonder? Waarom is het zo lang onder de radar gebleven? We lichten een tipje van de sluier.
De wollewevers, drapeniers en lakensniders van Gheroudsberghe (deel 3)
In de vorige delen zagen we een historische schets van de lakennijverheid in Geraardsbergen. Hieruit blijkt dat de pas gestichte stad door het weven van laken een enorme economische bloei heeft meegemaakt waarbij het Geraardsbergse laken ver in Europa werd uitgevoerd. De honderdjarige oorlog, met de volksoproeren in Vlaanderen, gevolgd door de onpolitieke houding van de inhalige Bourgondische hertogen zorgden ervoor dat niet alleen de lakenhandel in Geraardsbergen, maar ook in Vlaanderen geleidelijk verdween. In dit laatste deel belichten we de organisatie van de gilde van de drapiers en de nering van de wolwevers. Vooral het reglement van de weversnering is bijzonder interessant om van naderbij te bekijken.
Een schattingsverslag van het Boelarebos (Raspaillebos) uit 1745
Bij het overlijden van Mathieu-Jean Courcol, die zijn naam aan het Karkoolbos gaf, werd een schattingsver.slag opgemaakt van het Boelarebos, het deel van het Raspaillebos dat hij bezat. Dit document geeft een idee van de manier waarop de waarde van verschillende ‘houwen’ of ‘tailles’ bepaald werd. In een eerste deel gaan we in op de geschatte percelen en op de schatters zelf.
De geementeraadsverkiezingen en hun impact op het leven in Moerbeke 1830 – 1977. (Deel 4: De periode van het algemeen enkelvoudig mannen-en vrouwenstemrecht 1921-1946 )
We zetten onze artikelenreeks over de politieke geschiedenis van Moerbeke verder. Met het verhaal van de opeenvolgende verkiezingen tijdens het interbellum zijn we beland bij de periode van het algemeen enkel.voudig stemrecht voor mannen en vrouwen. De strijd tussen conservatief katholieken en katholiek-liberalen woedt voort, maar wordt nu gekruid door nieuwe spelers: socialisten, communisten en christendemocraten.
Nieuwe straatnamen: Putsemein (centrum)
Nieuwe verkavelingen vereisen nieuwe plaatsnamen. De definitieve beslissing hierover valt op een gemeenteraad, na een voorstel van het college van burgemeester en schepenen, op basis van een advies van de erfgoedcommissie.
De familie DE RIJST in het uiterste zuidoosten van de provincie Oost-Vlaanderen (deel 4)
Meer dan 40 jaar geleden begon ik aan de stambomen van mijn ouders: De Rijst en Cools. Hoewel ik toen dacht dat ik daar een paar jaar mee bezig zou zijn, moet ik erkennen dat een stamboom opmaken nooit voltooid is. Soms krijg je een goeie tip van een vriend (ook zoeker) en je bent weer vertrokken voor enkele mooie aanvullingen. Hier het vervolg van het relaas van deze familie tot 1900
HÔPITAL NOTRE-DAME À LA ROSE
Zaterdag 16 september 2023
Beste leden, en sympathisanten,
Graag herinneren we jullie er aan dat men nog tot uiterlijk 15 augustus 2023 kan inschrijven voor onze daguitstap naar Lessen, HÔPITAL NOTRE-DAME À LA ROSE.
Wat staat op het programma?
Voormiddag:
Bezoek aan het “Hospitaal Notre-Dame à la Rose”, een prachtige, uitgebreide rondleiding door het museum, waar de meeste van de 20 kamers op de site kunnen worden ontdekt.
Lunch:
Voorgerecht: vitello tonnato en zijn knapperige groenten.
Hoofdgerecht: ambachtelijke ham met honing-mosterdsaus.
Dit alles met ¼ l wijn + water.
Namiddag:
Begeleide wandeling in het historische stadscentrum van Lessen. Uitleg van een gids over de geschiedenis van de laadstructuur voor schepen (die werd door de steengroeven gebruikt en is nabij het Hospitaal gelegen) en over René Magritte (met zijn geboortehuis).
We sluiten deze fijne dag af met koffie en gebak.
Praktisch:
Afspraak om 10 uur aan Hôpital Notre-Dame à la Rose.
Place Alix de Rosoit, 7860 Lessen
Hoe inschrijven?
Stort per deelnemer 50 euro op rekeningnummer BE91 7340 6080 6376 met vermelding “LIDNUMMER + Inschrijving daguitstap + naam en voornaam van elke deelnemer,” en dit voor 15 augustus 2023.
In deze prijs is inbegrepen: een gegidst bezoek, een warme maaltijd én koffie met gebak in de namiddag. 11 euro ingang, 19 euro lunch, 10 euro drankforfait 4 euro gids en 6 euro koffie met gebak.
Gerardimontium heeft ervoor gekozen hier ook geen winst op te maken en de kostprijs van de uitstap aan te bieden aan de prijs verkregen door het museum.
We zien ernaar uit om veel van onze leden in Lessen te verwelkomen op deze leerrijke dag.
Nog vragen of info nodig, mail ze gerust naar: evenementen@gerardimontium.be
Nummer 309 is van de drukpers gerold, onze trouwe lezers kunnen het in hun brievenbus terugvinden.
Het bevat onderstaande artikels:
De wollewevers, drapeniers en lakensniders van Gheroudsberghe (deel 2)
Door de honderdjarige oorlog komt de lakenweverij in grote problemen door een verbod op Engelse wol. Het is een periode van onrust en oproer waarbij Geraardsbergen actief deelneemt aan alle volksoproeren in Vlaanderen meestal als de bondgenoot van Gent, wat de Oudenbergstad zuur opbreekt. Ook tijdens de Bourgondische periode taant het succes van de lakenhandel. Door de onpoli.tieke houding van de Bourgondische hertogen komen er barsten in de handels.betrekkingen met de Hanzesteden waardoor de uitvoer stokt.
Houtkap in het Raspaillebos door de Sint-Adriaansabdij op het einde van de 17de eeuw en begin 18de eeuw.
Een aparte katern in één van de knechten-boeken van de Sint-Adriaansabdij in Geraardsbergen biedt ons een unieke inkijk in de jaarlijkse houtkap van de abdij voor de jaren 1691 tot en met 1714.
60 jaar geleden… Van taalgrenszone naar taalgrens (1806-1963) of hoe Viane plots 153 ha groter werd (deel 3)
Na de goedkeuring van de Wet tot wijziging van provincie-, arrondissements- en gemeentegrenzen, die
de taalgrens definitief vastlegde, en de publicatie in het Staatsblad kwamen de gemeentebesturen van Viane, Bever en Twee-Akren in de loop van 1963 tot een compromis over het precieze tracé van de nieuwe gemeentegrenzen.
De gemeenteraadsverkiezingen en hun impact op het leven in Moerbeke 1830-1977. Een bijdrage tot de politieke geschiedenis van de gemeente (deel 3)
In deze bijdrage brengen we het relaas van de gemeenteraadsverkiezingen in Moerbeke tijdens de periode van het meervoudig algemeen mannenstemrecht 1895-1921. De strijd tussen conservatief katholieken en liberaal-katholieken en liberalen woedt nu op alle fronten..
Heb jij een stampolee thuis?
Een woordje uitleg over de betekenis en de oorsprong van dit bijna vergeten woord uit Moerbeke.
De familie DE RIJST in het uiterste zuidoosten van de provincie Oost-Vlaanderen (deel 3)
Nieuwe straatnamen: Breekpot (Onkerzele)
Nieuwe verkavelingen vereisen nieuwe plaatsnamen. Een gemeenteraad kan die niet zomaar lukraak kiezen. Hier gaat een heel proces aan vooraf. We lichten dit toe aan de hand van een eerste concreet voorbeeld: de naam van de verkaveling Breekpot.
Nummer 308 is van de drukpers gerold! Het bevat onderstaande artikels:
De wollewevers, drapeniers en lakensniders van Gheroudsberghe
In de elfde eeuw beleeft de Vlaamse lakenindustrie haar opgang. Daardoor groeit het graafschap Vlaanderen uit tot een rijk gebied. Technologische vooruitgang en de internationale handel, waarvan Vlaanderen het centrum is, draagt hieraan bij en zorgt voor welvaart. Vanaf de 12de eeuw kan ook Geraardsbergen een graantje meepikken van de lakennijverheid. Bronnen in het eigen stadsarchief voor deze periode zijn zeer schaars, maar gelukkig zijn er tot ver in het buitenland nog documenten die getuigen van de Geraardsbergse lakennijverheid.
60 jaar geleden… Van taalgrenszone naar taalgrens (1806-1963)
of hoe Viane plots 153 ha groter werd (deel 2)
In het eerste deel zagen we hoe zich vanaf de 19e eeuw een taalgrens tussen Nederlands- en Franssprekend België aftekende. Het was echter pas met het in 1948 opgerichte Centrum Harmel dat een definitieve vastlegging van de taalgrens in het vooruitzicht gesteld werd. Het verslag van de Vlaamse germanist Jan Verroken en de Waalse romanist Jean Van Crombrugge vormde hiervoor het basisdocument.
De gemeenteraadsverkiezingen en hun impact op het leven in moerbeke 1830-1977
Een bijdrage tot de politieke geschiedenis van de gemeente (deel 2)
Onmiddellijk na de onafhankelijkheid, en ondanks de unionistische tijdsgeest, stellen we al een zekere wedijver vast tussen enkele politieke families. Vanaf 1848 komt de strijd tussen katholieken en katholiek-liberalen/liberalen meer en meer tot uiting.
De familie DE RIJST in het uiterste zuidoosten van de provincie Oost-Vlaanderen (deel 2)
Hier het vervolg van het relaas van deze familie tot 1900.
In 2016 blies Gerardimontium 20 kaarsjes uit. Het werd ook een vintage jaargang van ons tijdschrift met tal van kwaliteitsvolle bijdragen over nooit eerder gepubliceerde aspecten van onze geschiedenis. Archeologie, monumenten, volkskunde, landschap, recente en oudere geschiedenis, de stad en de deelgemeenten, … Het aanbod is bijzonder gevarieerd!
Dit alles is nu beschikbaar als PDF op onze website.
We wensen jullie veel leesplezier!
